Evkat

Uzmanlara göre 4 kişilik bir ailenin yaşayabileceği ideal bir ev en az 85 metrekare olmalı. Çocuklu aileler, bireyselliğin ön plan çıktığı günümüzde en az bir çocuk odası olan evleri tercih etmeli. Salon gibi gündüz kullanılan mekanlar ise mutlaka güneye bakmalı.

Konut ihtiyacının, bölgelerin yerel özelliklerine, sosyo-ekonomik koşullara, alışkanlıklara ve ihtiyaçlara göre değişiklik gösterdiği bir gerçek. Ancak barınmanın gelir düzeyimize göre oldukça pahalı olduğu ülkemizde pek çok aile ihtiyaçlarını asgari oranda karşılayabilecek evlere yöneliyor. Peki 'ideal ev' nasıl olmalı? Bu hafta konunun uzmanlarına 4 kişilik bir ailenin yaşayabileceği evin özelliklerini sorduk.

Başını sokacak bir ev sahibi olmak pek çoğumuzun en büyük hayali. Bu amaçla yola çıkarken genellikle en büyük kriterimiz evin fiyatı oluyor. Çünkü pek çok kişi alacağı evi bir yatırım aracı olarak görüyor. Hatta alacağı evle birlikte bir sosyal statü edinmek, hayat standardını artırmak amacında olanların sayısı da bir hayli fazla. Ancak bir ev satın alırken asıl amacın barınma olduğunu da unutmamak gerekiyor.

Uzmanlar özellikle kısıtlı bütçelerle ev alanları, alınacak evin asgari ihtiyaçları karşılayıp karşılamadığını iyi değerlendirmeleri konusunda uyarıyor. Peki asgari ihtiyaçları karşılayacak 'ideal ev" nasıl olmalı? Mimar Doğan Tekeli, Emlak Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Genel Müdürü Feyzullah Yetgin, Soyak Toplu Konut Genel Müdürü Emre Çamlıbel, Emay İnşaat Yönetim Kurulu Üyesi Hakan Çağlar ve Tüketici Bilincini Geliştirme Derneği Başkanı Fuat Engin, Türkiye şartlarında 2 çocuklu, 4 kişilik bir ailenin yaşayacağı ideal bir evin tanımını yaptılar.

Sosyal ve ekonomik şartlar göz önüne alındığında Türkiye şartlarında 2 çocuklu, 4 kişilik bir ailenin yaşayacağı ideal bir ev maksimum ve minimum kaç metrekare olmalıdır?

Emre Çamlıbel - Ortalama gelir seviyesindeki iki çocuklu aileler genel olarak 84-104 metrekare arasındaki 2 oda ve 1 salon daireleri tercih etmekteler. Bir üst gelir seviyesine sahip aileler ise 120-150 metrekare arasındaki 3 oda ve 1 salon daireler tercih edilmektedir.

Doğan Tekeli - Türkiye şartlarında 4 kişilik ailelerin beklentilerinin ve özelliklerinin sosyal, ekonomik, kültürel konumlarına göre çok büyük farklılıklar gösterebileceği göz önünde tutulmalıdır.

Ancak kentli, apartmanda oturacak, orta gelir grubunda bir aile için ideal ev, minimum net 90 metrekare, maksimum 140 metrekaredir. Bu rakamların brüt olması halinde yüzde 15 mertebesinde artacağı göz önüne alınmalıdır. Planlamada, özel çözümlerin uygulanması ile bu rakamlar daha da azalabilir.

Fuat Engin - Sosyal devlet olmanın temel noktalarından biri olan tüketicilerin temel gereksinimlerinin karşılanması hakkı çerçevesinde, barınma olanağının her bireyin ya da her ailenin ihtiyaçlarını karşılayacak düzeyde olması, alan büyülüğünden çok var olan alanın ekonomik bir biçimde ihtiyaçları karşılayacak biçimde kullanılmasının esas alınması gereklidir diye düşünüyorum. Önemli olan sağlıklı ve güvenli özellikleri olan konutların, toplumun (bireyin-ailenin) gereksinimini karşılamasıdır. Bireyin de konut meselesine bu pencereden bakmasının ülkemizde konut sorununun çözümüne katkı yapacağı inancındayım.

Hakan Çağlar - Sosyo-ekonomik koşullar göz önüne alınarak değişik büyüklüklerde evler tasarlananabilir. Eğer ev 4 oda ve 1 salon ise en az 150 metrekare, 1 oda ve bir salon olacaksa en az 110 metrekare, minimum 2 oda bir salon evler ise en az 80 metrekare olmalıdır.

Feyzullah Yetgin - Minimum 85 metrekare, maksimum 110 metrekare olan 2 oda 1 salon ev, günümüz sosyal ve ekonomik şartları göz önüne alındığında, 4 kişilik bir ailenin yaşayacağı ideal bir evdir.

Böyle bir evde salon, yatak odası, çocuk odası, mutfak, banyo, tuvalet gibi birimler kaçar tane ve en az kaç metrekare olmalıdır?

Emre Çamlıbel - Genelde biri ebeveyn olmak üzere olmak üzere 2 adet banyo tercih edilmektedir. Günümüzde çocuklarda bireysellik ön plana çıktığından her çocuğa bir oda düşünülmelidir. Salon en az 30 metrekare, mutfak en az 10 metrekare, çocuk odası en az 10 metrekare, ebeveyn yatak odası 15 metrekare, ebeveyn banyosu 4 metrekare, banyo 5 metrekare, tuvalet 1,5 metrekare ihtiyaçları karşılayabilecek ölçülerdir.

Doğan Tekeli - 4 kişilik bir ailenin ihtiyacını karşılaması beklenen bir evde 1 adet 30 metrekarelik salon, 12 metrekarelik 1 mutfak, 16 metrekarelik ebeveyn yatak odasının yanısıra 12 metrekarelik iki ayrı yatak odası, 6 metrekarelik bir banyo ve 3 metrekarelik ayrı bir tuvalet bulunmalıdır.

Hakan Çağlar - 4+1 dairelerde salon en az 40 metrekare, ebeveyn yatak odası en az 20 metrekare, çocuk odaları en az 15 metrekare, mutfak en az 18 metrekare, banyo en az 8 metrekare olmalıdır. 3+1 daireler için ise minimum ölçüler salonda 30 metrekare, ebeveyn yatak odalarında 15 metrekare, çocuk odalarında 12 metrekare, mutfakta 14 metrekare, banyoda 6 metrekare olarak düşünülmelidir. 2+1 dairelerde sallonda 22 metrekare, ebeveyn yatak odasında 13 metrekare, çocuk odalarında 11 metrekare, mutfakta 12 metrekare, banyoda 5 metrekarenin altına inilmemelidir.

Feyzullah Yetgin - 4 kişinin yaşayabileceği bir evde 20-25 metrekarelik bir salon, 12-14 metrekarelik bir ebeveyn yatak odası, ayrıca 10-12 metrekarelik bir yatak odası, 8-10 metrekarelik bir mutfak, 5 metrekarelik 1 banyo ve 2 metrekarelik bir 1 tuvalet bulunması gerekir.

Dairenin giriş kapısından itibaren odaların dizilişi nasıl olmalıdır? Ebeveyn odası evin neresinde yer almalıdır? Ebeveyn yatak odası ile çocuk odası ilişkisi nasıl olmalıdır?

Emre Çamlıbel - Girişin sağında veya solunda mutfak, mutfağın karşısında veya yanında salon, koridor boyunca da daire içine doğru birinci ve ikinci oda, ebeveyn yatak odası olması doğru olacaktır. Bu diziliş tabii ki proje konseptine göre farklılık gösterir. Ebeveyn odası giriş kapısına en uzak noktada yer almalıdır. Salon ile tam ters cephelerde yer alması uygun olacaktır.

Fonksiyonel olarak odaların aynı holde dizilmesi ve holdeki ortak banyoya bakması uygundur. Ebeveyn yatak odası ile çocuk odası yana yana olabileceği gibi tasarıma ve daire büyüklüğüne göre çocuk odası ve ebeveyn yatak odası arasında 8-9 metrekare büyüklüğünde bir oturma/çalışma odası olması uygun olur.

Doğan Tekeli - Mekân kurgusu için ideal bir şema önermek kolay değildir. Çevre koşulları, manzara, arsa eğimi, maliyetler, kullanıcı eğilimleri gibi birçok faktör mekân kurgusunu etkiler, ancak yine de en sık kullanılan ve Türk ailesinin beklentilerine en yakın sayılabilecek mekân kurgusunda, giriş kapısından antreye girilmeli. Bu antreye salon, yatak odaları koridoru ve mutfak direk bağlanmalıdır. Yatak odası koridoru üzerinde de evin diğer odaları ve banyo yer almalıdır. Mümkünse ebeveyn banyosu ebeveyn yatak odası içinden bağlanmalı ve diğer banyodan ayrılmalıdır. Genel olarak, ebeveyn yatak odası konutun en mahrem ve intim yeri olduğu kabul edildiğinden giriş kapısına ve salona göre en uzak noktada diğer yatak odalarının ardında yer alması beklenir. Ancak, manzara, yön, arsanın formu, topografya,vb. çok çeşitli nedenlerle bu konum değişebilir. Ebeveyn yatak odası ve çocuk odası ortak bir koridor veya hol üzerinde ayrı kapılı olabilir.

Hakan Çağlar - Daire girişlerinin bir tarafında salon diğer tarafında odalar yer almalı. Mutfak girişin karşısında odalar ile salon arasında kalmalıdır. Ebeveyn odası, odalar dizininin en sonunda olmalıdır. Ebeveyn yatak odası ile çocuk odası ise yan yana yer almamalı, arada başka birim olmalıdır.

Feyzullah Yetgin - Dairenin girişinde, antre mutfak, salon ve tuvalet, gece holünde de banyo ve yatak odaları projelendirilmelidir. Ebeveyn yatak odası evin gece holü bölümünde ve mümkünse gece holünün sonunda yer almalıdır. Yatak odaları gece holünde projelendirildiğinden birbirine yakın olması kaçınılmazdır. Ancak gerekli mahremiyet de sağlanmalıdır.

Evin ışık alması, kolay ısıtılması v.b. gibi konularda nelere dikkat edilmeli?

Emre Çamlıbel - Yaşama mekanının güneye, yatak odalarının doğuya yönlendirilmesi uygundur. Fakat manzara ve projenin tasarımsal özellikleri değerlendirilerek yönlenme farklılaştırılabilir. Örnek olarak salonun tasarımsal olarak peysaja veya havuz gibi sosyal alanlara bakması müşteri tarafından daha çok tercih edilen bir özellik olabilmektedir. Kolay ısınma için ısı yalıtımı şartnamelere uygun olmalıdır. Çatı ve giriş kat dairelerde yalıtım daha da önemlidir. Daireler arası ses yalıtımı da önem taşımaktadır.

Doğan Tekeli - Doğal olarak konut tasarımında da tüm mimari tasarım konularında olduğu gibi genel mimari prensiplere dikkat edilmelidir. Sağlamlık, işlevsellik, yapım ve işletim maliyetlerinin düşük olması, doğru yönlendirme gibi beklentiler karşılanmalıdır. Yapı arsa koşulları ile uyumlu (manzara, eğim, trafik vb.) olmalıdır.

Hakan Çağlar - Binaların cephe projeleri mutlaka güneşe göre konumuna göre şekillendirilmeli. Binada gerçek anlamda ısı izolasyonu yapılmalıdır.

Feyzullah Yetgin - İdeal bir ev projelendirilirken, salon güneyde, mutfak doğuda, yatak odaları batıda ve ıslak mekanlar da kuzeyde yer almalıdır. Böylece gündüz yaşanan mekanların, maksimum gün ışığından faydalanması ve evin ısıtılmasından tasarruf sağlanmış olur. Ayrıca mahallerde projelendirilen pencereler de ısı kaybını minimumda tutacak şekilde yönetmeliklere uygun boyutlarda projelendirilmelidir.

Ürettiğiniz/tasarladığınız konutlarda dikkate aldığınız kriterler nelerdir?

Emre Çamlıbel - En önemli kriter konutun yer alacağı lokasyondur. Ayrıca müşteri beklenti ve ihtiyaçları, kullanılan malzemenin kalitesi, hedef kitlenin alım gücü ve kullanım kolaylığı ile projede sosyal ve spor alanlarının da bulunması dikkate alınan kriterlerdir.

Doğan Tekeli - Konut tasarımında insanı ve insan ilişkilerini ön planda tutmaya çalışıyoruz. Özellikle sitelerde ve apartman yapılarında insanların konut dışında da bir araya gelebileceği sosyal birlikteliklerini sürdürebileceği mekânlar yaratmaya çalışıyoruz. Genel yerleşimde konut binalarını komşuluk üniteleri oluşturacak şekilde konumlandırıyoruz. Örneğin son projemiz KentPlus Ataşehir yerleşiminde tasarımı bu prensiplere göre yaptık.

Hakan Çağlar - Biz konutlarımızı Plus konseptiyle hayata geçiriyoruz. Plus konsepti insanların yaşamına değer katacak şeyler yaratmak demek. Malzemeden inşaat tekniğine kadar. A grubunun kullandığı herşeyi kullanıp, B+ grubunun satın alabileceği fiyata evler yaratmak.

Feyzullah Yetgin - Önceliğimiz insanların güven içinde deprem korkusu olmadan konfor içinde yaşayabilecekleri evlerini, aynı zamanda ideal bir çevre düzeni ve sosyal donatı alanları ile birlikte projelendirerek yaşanabilir yerleşim alanları oluşturmaktır.



Türkiye'de konutların bir standardının olmadığı ve standarttan yoksun konutların ısıtmadan yalıtıma, dekorasyondan güvenliğe kadar pek çok konuda kullanıcısına sıkıntı verdiği biliniyor. Bu standardın oluşturulması için ne tür çalışmalar yapılabilir?

Doğan Tekeli - Bu konularda TSE'nin çalışmaları var. Örneğin, ısıtma konusunda Isı Yalıtım Yönetmeliği uygulanmakta. Mekanik tesisat ve statik sistem tasarımında mühendislerimiz bir çok yerli ve yabancı standardı dikkate alarak tasarım yapıyorlar. Deprem Yönetmeliği'ne uyuluyor. Beton artık beton santrallerinde kontrollü olarak hazırlanıp inşaatta kullanılıyor. Tasarım ve yapı alanı büyüklükleri Belediyelerin İmar Yönetmelikleri'ne uymak zorunda. Kaliteli malzeme tedarikçi firmaları da kendi uzmanlık dallarında geçerli imalat standartları ile çalışıyorlar. (ISO ve CE normları gibi) Kısacası, zaten bir mimar tarafından tasarımı yapılan ve bir inşaat mühendisi tarafından uygulaması yapılan ruhsatlı bir konut yapısı kendiliğinden birçok standarda uymuş oluyor.

Fuat Engin - Standart ya da standardazisyon konusu temel alınması gereken konulardan biri, tüketicinin sağlık ve güvenliğinin korunması, ekonomik çıkarlarının korunması ile temel gereksinimlerinin karşılanması açısından değerlendirilmesi gereken ve uygulanmasının da zorunlu olması gerekir. Ayrıca 4077 sayılı TKHK kapsamına alınan konut amaçlı taşınmazlarla ilgili ayıplı mal kavramı çerçevesinde tüketicilerin hak araması mümkün olmaktadır.

Bir deprem ülkesi olan Türkiyede bina standardının, özellikle de Japon yapı standardı örnek alınarak hazırlanması gerekliliği de önemlidir.

Feyzullah Yetgin - Türkiye'de standartlarlar mimari projelerde İmar Kanunu ve yönetmelikleri, ısı yalıtım projelerinde, 14.06.2000 tarihinde yürürlüğe giren TS-825 Binalarda Isı Yalıtım Standartları ile Bayındırlık ve İskan Bakanlığı'nın 14.06.2000 tarihinde yürürlüğe giren Binalarda Isı Yalıtım Yönetmeliği, Satik Betonarme projelerinde, 1998 Türkiye Deprem Yönetmeliği, TS-500, TS-498 standartları, elektrik projelerinde yangın yönetmeliği, asansör yönetmeliği v.b. standartlar ve yönetmelikler mevcuttur. Ancak büyük projeler hariç Türkiye'de projelendirme ve uygulama gerekli kontrol aşamalarından geçmediği için standartlara uygun konutlar üretilememiştir. Standartlara uygun konutlar için mutlaka denetimlerin arttırılması ve kalifiye işçilerle uygulama yapılması şarttır.

Sizce Türkiye'de ihtiyaç duyulan 'ideal ev' midir yoksa 'standart ev' mi?

Doğan Tekeli - Türkiye'de halen konut açığı olduğu kabul edilirse, ihtiyaç duyulan standart konuttur. Bugün hala konut ihtiyacının büyük kısmı ya çok niteliksiz ya da deprem güvenliği olmayan evlerle sağlanmaktadır. Bu nedenle, kısa süre içinde ucuz ve nitelikli konut üreterek ya da eski konut stokunu yenileyerek talepler karşılanmalıdır. Bu da ancak, standart konutla karşılanabilir. Ancak, sektör ve mevcut yapı stoku belli bir niteliğe ve gelişmişlik düzeyine ulaştıktan sonra ideal konut üretmek düşünülebilir.

Fuat Engin - Türkiye'de olması gerekenle olan arasında her zaman niteliksel farklar ortaya çıkmakta, bu durum da tüm olumsuzlukların ortaya çıkmasına neden olmakta hem ekonomik açıdan hem de fiziksel açıdan sorunlar yaratmakta ve şehir planlamasına da zarar vermektedir.

Standart evin temel alınması hem şehircilik kavramına ve uygulamalarına katkı yapacak, hem de toplumsal yaşama katkı yapacaktır. Pekala standart yapılanması içerisinde ideale ulaşmanın yöntemleri de uygulanabilir görüşünü de göz ardı etmememiz gerekir.

Hakan Çağlar - Standart ev kavramı sosyal konutlar için geçerlidir. Normal konut projesinde herkes için ayrı bir 'ideal ev' kavramı olmalıdır.

Feyzullah Yetgin - Türkiye'de ihtiyaç duyulan insanların özlemini çektiği idealindeki evlerin standart evrelere dönüştürülmesidir.

Türkiye'de üretilecek konutların sahip olması gereken asgari özellikler ne olmalıdır?

Emre Çamlıbel - Kaliteli malzeme ve işçilik, fiyat uygunluğu, tasarımsal kullanışlılık, otopark ihtiyacının karşılanması, güvenlikli site, daire içi mutfak ve banyo gibi hacimlerin eksiksiz tamamlanması, satış sonrası müşteri hizmetleri, spor imkanları ve yeşil alan, diğer sosyal tesisler büyük projelerin vazgeçilmezleri olmalıdır.

Doğan Tekeli - Sosyal konutlar yukarıda saydığımız tüm asgari özelliklere sahip olmalı, güvenlik, sağlamlık, işlevsellik gibi. Mekân büyüklükleri kullanıcının ihtiyaçları ile uyumlu olmalı. Tüm bunlar zaten asgari özellikler. Bunun bir adım daha ötesinde sosyal konutlarda kullanıcının da hissedebileceği, kendi konutunu benimsemesine ve sahiplenmesine yardımcı olacak bir mimari kimlik yaratılmalı. Türkiye'nin her yerinde yerel değerlerden uzak, bir birine benzer, kimliksiz bir apartman tipolojisi yaratmak yerine yerel özellikleri gözeten, o yörenin kullanıcısının beklentilerini karşılayan, prototip sosyal konut tipolojisini kırabilen, özgün ve kimlikli konutlar üretmeliyiz.

Fuat Engin - Türkiye'deki sosyal konutlarda temel alınacak noktalarda güvenli olması ile ihtiyaçları karşılayabilecek özellik ve nitelikte olmasını öngörmek öncelikli olarak yeterli olacaktır. Aynı zamanda ekonomik olması durumu gerekliliği de bir başka konudur.

Hakan Çağlar - Türkiye'de üretilecek bir sosyal konut en az 100 metrekare brüt alana sahip olmalı ve 3 oda ve bir salon olarak tasarlanmalıdır. Binadaki kat sayısı 5'ten az 10'dan fazla olmamalıdır. Tünel kalıp teknolojisi ile inşa edilmeli, ısı yalıtımı yapılmaıdır. Standart olarak PVC doğrama ve çiftcam kullanılmalıdır. Tüm bunların yanısıra site içinde sosyal donatılara yer verilmelidir.

Feyzullah Yetgin - Yaşanabilir bir çevre için, eğitim, spor ve sosyal donatı alanları ile bir bütün olarak planlanan ve peyzaj düzenlemesi ve tüm altyapısı ile bir bütün olarak projelendirilmiş toplu konut alanları olmalıdır. Bu alanlar, şehir merkezine toplu taşıma araçları ile kolayca ulaşılabilecek bir konumda ve 1+1, 2+1, 3+1 odalı daire seçenekleri ile projelendirilmelidir. Yakıt tasarrufunu sağlamak üzere binalarda mutlaka iyi ısı yalıtımı yapılmış olmalıdır.

Esra Özsümer