5 trilyon dolara yakın vadesi tamamlanmamış kredinin sağlayıcısı olan Fennie Mea ve Freddie Mac'de sorunun çözümü için sona yaklaşılıyor.
Hazine Bakanı Henry Paulson'un kısa süre içinde açıklamayı düşündüğü plana göre mortgage devi iki şirketin kontrolü Federal Konut Finansman Ajansı'na geçecek. Hükümet de kurumlara her çeyrekte para enjekte edecek.
Amerika'da ödenmemiş mortgage kredilerinin yarısına eşdeğer 5 trilyon dolara yakın vadesi tamamlanmamış kredinin sağlayıcısı olan Fennie Mea ve Freddie Mac'de sorunun çözümü için sona yaklaşılıyor. Hazine Bakanı Henry Paulson'un kısa süre içinde açıklamayı planladığı plana göre mortgage devi iki şirketin kontrolü Federal Konut Finansman Ajansı'na geçecek. Başka bir deyişle hükümet hgeçici bir süre için bile olsa iki kurumun yönetimine el koyacak.
CEO'lar işinden olacak
Bu süre boyunca devlet Fennie Mea ve Freddie Mac'i yönetmekle kalmayacak, nakit de enjekte edecek. Ancak, konuya yakın kaynaklara göre bu enjeksiyon tek bir seferde yapılmayacak. Nakit tutarı her çeyrekte yeniden belirlenecek. İki şirkette de üst kademiyi işinden edecek olan bu uygulama öncelikle Fannie Mea'nın CEO'su Daniel H. Mudd, ve Freddie Mac'in CEO'su Richard Syron'a açıklandı. Devletin finans sitemine rekor müdahalesi olarak anılan bu adımın başarısız olması durumunda Amerikan ekonomisinin bir daha toparlanamaz bir duruma gelmesi analistler arasında korku yaratıyor.
14.9 milyar dolar zarar
168 milyar dolarlık cankandırma paketi ve ardından Bear Stearns ile kızışan el koyma girişimleri hükümetin Amerika ekonomisindeki en büyük krizlerden biri olarak anılan sorun için çözüm bulma isteğini ortaya koyuyor. Amerika'daki gayrimenkul piyasalarının baş kahramanı olan Fannie Mea ve Freddie Mac son 4 çeyrekte toplam 14.9 milyar dolarlık zarar açıkladı. Yatırımcılar devletin müdahale etmesi durumunda hisselerinin bir anda çok fazla değer yitireceği korkusu yaşarken çok sayıda Amerikalı bankanın ve yabancı devlet fonunun da hissedarlar arasında yer alması Bush hükümetinin elini kolunu bağlayan önemli bir unsur olarak öne çıkıyor.
Cuma günü toplandılar
Hazine, Fannie Mea ve Freddie Mac'e müdahale yetkisini Kongre'den temmuz ayında almıştı. Bu plan ABD Merkez Bankası (FED) Başkanı Ben Bernanke tarafından da destekleniyor. İki çok önemli kurumun başındaki ABD Hazine Bakan Henry Paulson ve Bernanke Cuma günü Federal Konut Finansmanı Ajansı yetkilileri le bir toplantı düzenleyerek planlarını ilk kez bu kurumun üst düzey yöneticileri ile paylaştılar. Hazine sözcüsü Jennifer Zucarelli, "İyi yol aldık. Çalışmalarımızda gelişme kaydediyoruz" açıklaması yaparken Freddie Mac ve Fannie Mea yönetimi Paulson'ın planı hakkında herhangi bir yorumda bulunmaktan kaçındı. Geçtiğimiz haftalarda Hazine yetkilileri yabancı merkez bankaları ve uluslararası bazı yatırımcılar ile bağlantı kurarak bazı enstürmanların satışı için görüşmeler de yapmıştı.
Obama'ya göre el konmamalı
Hükümet değişikliğine hazırlanan Amerika'da yeni başkan adaylarından Barack Obama, Hazine'nin kurtarma planına karşı çıkıyor. İki şirketin değişik bir karşım olduğunu dile getiren Barack Obama, "Bu iki şirket devlet kurumu ise, kár etme güdüsünden kurtulmalılar. Yok eğer özel sektör ile, o zaman da ikisine el koymaya hiç gerek yok" dedi. Cumhuriyetçi aday John McCain de "Öyle bir kanun yazılmalı ki bu iki şirketin böyle büyümesine izin verilmemeli. Böylece bir daha ekonomiye böyle zarar veremezler. Ancak, madem bu sorun oluştu. Çözülmesi için birşeyler yapılması gerektiğine katılıyorum" yorumu yapmıştı.
Freddie Mac kaçmaya çalışıyor
Hazine'nin atılımda bulunmasından hemen önce bu sinyali alan Freddie Mac müdahalelerden korunmak için perşembe günü kanun değişikliği yapma yoluna gitti. Yeni tüzüğüne göre Freddie Mac'de yüzde 20'den fazla hisse sahibi olmak isteyen bir yatırımcının kabul edilebilmesi için tüm hissedarların oyuna başvurulacak. Hissedarların çoğunluğunun kabul etmemesi durumunda kimse yüzde 20'den fazla hissenin kontrolünü alamayacak.
Amerikan TMSF'si Silver State'e el koydu
ABD'nin Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu olarak kabul edilen "Federal Deposit Insurance Corp" (FDIC), konut sektöründeki kredi krizinden etkilenen bir bankaya daha el koydu. FDIC, Nevada eyaletinin Henderson kentinde bu yıl el koyulan 11'inci banka olan Silver State'in varlıklarının 2 milyar dolar ve mevduatının 1.7 milyar dolar olduğunu açıkladı. Açıklamada, ticari gayrimenkuller ve arsa geliştirme alanında faaliyet gösteren bankanın FDIC'a maliyetinin 450 ila 550 milyon dolar olmasının beklendiği belirtildi. FDIC, 8 bin 500 bankanın faaliyet gösterdiği ABD'de ikinci çeyrekte sorunlu banka sayısının 117'ye çıktığını açıklamıştı.
David Vitalle CEO olacaktı
Freddie Mac yöneticileri geçtiğimiz bahar ayında sorunu çözmek için yeni bir CEO arayışına girmişti. Yönetim Kurulu Şikagolu deneyimli yönetici David Vitale'e teklif götürmüştü. Vitale de bu teklifi kabul etmişti. Ancak, hazinenin yönetimi Federal Konut Finansman Ajansı'na geçirmesi durumunda Vitalle'e götürülen teklif de geçerliliğini yitirmiş olacak. Bu durum bazı analistler tarafından 'Vitalle kabul etmiş olmasına karşın büyük bir yükün altına girmekten kurtuldu' diye yorumlandı.
Roosevelt'in yeni planıydı
1938 yılında Başkan Franklin D. Roosevelt tarafından 'Yeni Plan' iddiasıyla kurulan DFannie Mea Vietnam Savaşı sırasında federal bütçenin zorlanmasıyla birlikte 1968 yılında devletin yönetiminden çıkarak özerk hale geldi. Şirketin hisseleri halka arz edildi. Freddie Mac ise yine devlet tarafından 1970 yılında Fannie Mea'ya rakip olabilmesi için kurulmuştu.
Paulson, cankurtaran olacak havuzda yatırımcı kurtaracak
Analistlere göre Fannie Mea ve Freddie Mac'i gerçekten kurtarmak istemesi durumunda Paulson'ın sadece yönetime el koyması yeterli olmayacak. Ayrıca sermaye konusunda girişimlerinin de bulunması gerekecek. Yatırımcıların Hazine'yi de kendileri ile birlikte görmek isteyeceğini dile getiren analistler, "Paulson'ın cankurtaranlık koltuğunda oturmanın yanısıra havuza girip yatırımcıları kurtarması da gerekebilir" dediler.