İstanbul'daki konut stoğu geçen yıl 3 milyon 820 bin adede ulaşırken, kentte geçen yıl 131 binin üzerinde daire satıldı.
Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Derneği (GYODER) verilerine göre, konut üretimi ve gelişimini gösteren konut yapı ruhsatlarında 2005-2006-2007 yıllarında yüksek rakamlara ulaşılırken, 2008 yılında ise ruhsat sayısı 501 bin 5 adede geriledi.
Küresel krizin etkilerinin yaşandığı 2009 yılında ise alınan konut yapı ruhsat sayısı 508 bin 34 ile 2008 yılına göre sınırlı bir artış gösterirken, geçen yıl ilk üç çeyrek döneminde gerileyen konut yapı ruhsatları, yılın son çeyreğinde 186 bin 992 adet ile sıçrama gösterdi.
Konut yapı ruhsatlarının illere göre dağılımı illerdeki konut üretimini ve konut sektörü faaliyetlerini gösterirken, 2008 yılında en çok konut yapı ruhsatı alan iki il yine İstanbul ve Ankara oldu.
Türkiye'de 2008 yıl sonunda 16 milyon 800 bin adet daire bulunurken, İstanbul'daki daire sayısı ise 3 milyon 820 bin, Ankara'da 1 milyon 550 bin, İzmir'de 1 milyon 170 bin olarak tespit edildi.
Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü tarafından açıklanan verilere göre Türkiye genelinde 2008 yılında 1 milyon 326 bin 748 adet olan gayrimenkul satışı geçen yıl 1 milyon 522 bin 443 adet olarak gerçekleşti. İller bazında en çok satış 221 bin 811 adet ile İstanbul'da gerçekleşti.
Konut satışlarına bakıldığında, Türkiye genelinde daire satışları 2008 yılında 427 bin 105 adet iken 2009 yılında 531 bin 746 adede yükseldi. Geçen yıl İstanbul'da 131 bin 150 adet, Ankara'da 101 bin 246 adet, İzmir'de ise 33 bin 811 adet konut satışı gerçekleşti.
KONUT KREDİ STOKU YÜKSELDİ
Konut kredileri stoku 2008 yılında 37 milyar 540 milyon lira iken geçen yıl 42 milyar 60 milyon liraya yükseldi. Konut kredilerinin GSMH oranı da 2008 yılında yüzde 3,95 iken geçen yıl yüzde 4,47'ye yükseldi.
Konut kredilerinin toplam krediler içindeki payı ise yüzde 11,6'ya yükselirken, toplam banka aktifleri içindeki payı ise yüzde 5,12'den yüzde 5,11'e geriledi.
Konut kredisi faizleri geçen yıl önemli ölçüde geriledi. Geçen yıl sonunda ortalama aylık konut kredisi faiz oranı yüzde 0,96 iken, ihtiyaç kredisi aylık faiz oranı yüzde 1,55, taşıt kredisi aylık ortalama faizi ise yüzde 1,38 olarak gerçekleşti. Geçen yıl konut kredisi aylık ortalama faizi yüzde 0,82 puan geriledi.
Konut kredileri içinde orta vadeli kredilerin payı 2008 yılında yüzde 30,6 iken geçen yıl yüzde 35,2'ye yükseldi. Geçen yıl orta vadeli kredilerin payı genişledi.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu verilerine göre iller bazında konut kredileri toplamı 2008 yılında 38 milyar 90 milyon lira, geçen yıl ise 44 milyar 85 milyon lira olarak gerçekleşti.
Geçen yıl İstanbul yüzde 37,9 pay ve 17 milyar lira ile en çok kredi stokuna sahip il olurken, Ankara 6,1 milyar lira, İzmir 3,4 milyar lira, Antalya 1,5 milyar lira, Bursa 1,2 milyar lira ile İstanbul'u izledi.
AVM SAYISI 213'E ÇIKTI
Geçen yıl ekonomik krizin etkisiyle AVM yatırımları yavaşlayıp ötelendi. 2009'da 23 yeni AVM açıldı. Yeni açılan AVM'lerle toplam kiralanabilir alan büyüklüğü 819 bin 140 metrekare oldu. Geçen yıl sonu itibariyle Türkiye genelinde açılan AVM sayısı 213'e, toplam kiralanabilir alan büyüklüğü ise 5 milyon 221 bin 458 metrekareye ulaştı.
Geçen yıl 10 yabancı şirketin AVM sayısı 46'ya, kiralanabilir alan büyüklüğü ise 1 milyon 755 bin 662 metrekareye ulaştı.
Türkiye'de uluslararası standartlarda ofis pazarının geliştiği il İstanbul kabul edilirken, merkezi iş alanı (MİA) aksı üzerinde ofis bölgeleri Levent, Etiler, Maslak, Zincirlikuyu,-Esentepe-Gayrettepe ve Beşiktaş-Balmumcu oldu. Merkezi iş alanı dışında kalan ofis bölgeleri ise Taksim-Nişantaşı, Şişli-Fulya, havaalanı ve Topkapı-Yenibosna, Kozyatağı, Altunizade, Kavacık ve Ümraniye'yi kapsadı.
Geçen yıl yaşanan ekonomik krizin etkisiyle birlikte kiralar A sınıfı ofislerde gerilerken, B sınıfı ofislerde sınırlı ölçüde arttı. 2008 sonunda MİA bölgesinde A sınıfı ofis metrekare aylık dolar cinsi kiraları ortalama 31,6 dolarken 2009 sonunda 26,6 dolara geriledi. MİA bölgesinde B sınıfı ofis kiraları ise aylık ortalama 15,5 dolardan 15,7 dolara çıktı.
İstanbul'daki gayrimenkul yatırımlarının getirilerine bakıldığında ise ofis, AVM ve lojistik yatırımları getirileri önceki yıllara göre geriledi. Ofis yatırımlarının getirisi yüzde 7,50'den yüzde 7,25'e, AVM yatırımlarının getirisi yüzde 7,50'den yüzde 7'ye, lojistik yatırımlarının getirisi de yüzde 7,75'ten yüzde 7'ye düştü. Getiriler 2004 yılında yüzde 10 ile 12,50 arasında değişiyordu.
GYODER'in 2009 verilerine göre illerdeki konut stoku, bunların değerleri ve geçen yıl satılan gayrimenkul sayıları şöyle:
Konut Kredisi
İLLER Stok Stoğu 1.000 TL Satış
-------------------------------------
ADANA 473.155 955.0778 37.272
ADIYAMAN 74.781 92.434 7.446
AFYON 145.515 176.522 17.535
AĞRI 43.011 22.042 5.232
AKSARAY 67.480 88.337 10.601
AMASYA 72.943 116.178 6.630
ANKARA 1.551.171 6.084.799 143.887
ANTALYA 498.860 1.567.618 61.386
ARDAHAN 7.513 8.192 1.878
ARTVİN 33.309 63.338 2.205
AYDIN 254.487 611.133 30.991
BALIKESİR 291.074 496.706 31.175
BARTIN 27.014 49.717 2.385
BATMAN 61.827 48.243 3.687
BAYBURT 10.628 9.543 959
BİLECİK 49.262 80.266 3.972
BİNGÖL 31.009 8.275 1.805
BİTLİS 36.025 26.713 3.361
BOLU 55.975 111.226 5.464
BURDUR 61.622 89.902 8.045
BURSA 660.528 1.248.448 50.078
ÇANAKKALE 106.006 245.274 17.164
ÇANKIRI 42.905 69.177 4.309
ÇORUM 133.764 222.841 14.810
DENİZLİ 194.821 384.701 22.936
DİYARBAKIR 223.891 323.505 24.067
DÜZCE 46.376 70.997 6.246
EDİRNE 95.393 179.476 11.849
ELAZIĞ 120.465 162.086 10.976
ERZİNCAN 43.973 47.659 3.816
ERZURUM 123.242 151.583 8.902
ESKİŞEHİR 242.676 446.618 19.496
GAZİANTEP 313.697 462.438 39.570
GİRESUN 98.761 108.137 8.667
GÜMÜŞHANE 19.987 18.970 1.644
HAKKARİ 20.136 3.519 726
HATAY 201.679 440.539 25.428
IĞDIR 20.418 21.157 3.033
ISPARTA 112.207 153.972 11.060
İSTANBUL 3.826.170 16.999.539 221.811
İZMİR 1.167.177 3.405.393 77.886
KAHRAMANMARAŞ 160.576 154.177 17.037
KARABÜK 61.746 76.501 2.475
KARAMAN 57.099 59.713 6.661
KARS 35.362 53.823 4.157
KASTAMONU 83.787 121.921 8.665
KAYSERİ 284.890 423.311 25.368
KİLİS 22.830 15.434 4.154
KIRIKKALE 79.787 101.904 5.397
KIRKLARELİ 83.118 166.353 11.078
KIRŞEHİR 54.259 81.957 6.884
KOCAELİ 286.968 1.031.459 36.654
KONYA 426.923 575.766 47.911
KÜTAHYA 131.161 118.746 11.981
MALATYA 145.093 241.502 14.901
MANİSA 293.454 625.716 29.677
MARDİN 82.210 55.968 9.469
MERSİN 352.626 880.266 39.748
MUĞLA 177.880 637.056 25.620
MUŞ 25.968 6.678 3.294
NEVŞEHİR 79.613 78.052 8.615
NİĞDE 57.536 102.965 8.772
ORDU 151.238 184.502 15.769
OSMANİYE 93.161 97.919 7.311
RİZE 76.987 99.581 4.018
SAKARYA 151.098 342.909 20.386
SAMSUN 266.873 459.315 23.746
SİİRT 32.691 29.272 3.997
SİNOP 47.324 74.792 3.848
SİVAS 124.177 162.669 12.129
ŞANLIURFA 178.149 192.519 23.786
ŞIRNAK 31.333 10.671 2.298
TEKİRDAĞ 222.370 589.351 33.071
TOKAT 118.785 185.638 11.071
TRABZON 167.237 297.421 12.660
TUNCELİ 16.025 21.025 1.423
UŞAK 86.204 91.857 9.362
VAN 85.831 70.819 9.073
YALOVA 70.662 112.673 10.233
YOZGAT 87.558 109.533 11.816
ZONGULDAK 110.534 237.419 7.538
--------------------------------------------------
TÜRKİYE 16.795.917 44.851.450 1.522.443
(AA)